آیین‌نامه ایمنی ابزارهای دستی و دستی قدرتی
راهنمای جامع برای استفاده ایمن از ابزارهای دستی و دستی قدرتی در کارگاه‌ها
این آیین‌نامه بر اساس مواد ۸۵ و ۸۶ قانون کار ایران برای پیشگیری از حوادث ناشی از استفاده از ابزارهای دستی و دستی قدرتی تدوین شده است.
فهرست مطالب
فصل اول: تعاریف
- ابزار دستی: ابزاری که فقط با نیروی دست کاربر استفاده می‌شود. مثل آچار، پیچ‌گوشتی، چکش. (ماده ۱)
- ابزار دستی قدرتی: ابزاری که با نیروی خارجی نیز کار می‌کند. انواع: الکتریکی، بادی، سوختی، هیدرولیک، پیشران پودری. (ماده ۲)
- ابزار برقی: ابزار با نیروی برق، مانند دریل برقی. (ماده ۳)
- ابزار بادی: ابزار با نیروی هوای فشرده، مانند میخکوب بادی. (ماده ۴)
- ابزار احتراقی: ابزار با سوخت، مانند اره زنجیری. (ماده ۵)
- ابزار با پیشران پودری: ابزار با ماده شیمیایی پودری، مانند تفنگ شلیک میخ. (ماده ۶)
- ابزار هیدرولیک: ابزار با فشار سیال، مانند جک هیدرولیکی. (ماده ۷)
فصل دوم: مقررات عمومی
- کارفرما باید ابزار ایمن تهیه کند، آموزش دهد و استفاده صحیح را نظارت کند. (مواد ۱ تا ۴)
- ابزارها باید ارگونومیک و مناسب کار باشند. (ماده ۵)
- کارگران موظف‌اند از ابزار ایمن استفاده کنند و ابزار معیوب را گزارش دهند. (ماده ۶)
- ابزارهای برش باید تیز و محافظت‌شده باشند. (ماده ۷)
- ابزارها نباید روی لبه میز یا مسیر رفت‌وآمد قرار گیرند و پس از استفاده تمیز و در جای مناسب گذاشته شوند. (مواد ۹ و ۱۰)
- کارگران باید از وسایل حفاظت فردی استفاده کنند. (ماده ۱۲)
- حمل و نقل ابزار در ارتفاع یا جیب ممنوع است؛ ابزار تیز باید با غلاف جابجا شود. (مواد ۱۶ و ۱۷)
- ابزارها باید مطابق دستورالعمل سازنده و بازرسی منظم استفاده شوند. (مواد ۲۳ و ۲۵)
- ابزارهای دستی: دسته باید محکم باشد و هنگام حمل ابزار سنگین نوک آن به پایین باشد. (مواد ۳۴ و ۳۵)
- ابزارهای دستی قدرتی: کابل و شیلنگ نباید آسیب دیده باشد و محافظ ابزار نباید جدا شود. (مواد ۳۷ و ۳۸)
فصل سوم: مقررات تخصصی
ابزارهای برقی
- ابزار برقی باید ارت‌دار باشد یا عایق مضاعف داشته باشد. (ماده ۴۴)
- استفاده در محیط خیس یا با کابل معیوب ممنوع است. (مواد ۴۵ و ۴۶)
- قبل از اتصال به برق، کلید خاموش باشد و چند کابل متصل به هم استفاده نشود. (مواد ۴۷ و ۵۲)
ابزارهای بادی
- شیلنگ هوا باید محکم و ایمن باشد. (ماده ۵۵)
- ابزار بادی فشار بالای ۱۰۰ psi باید مکانیزم ایمنی داشته باشد. (مواد ۵۶ و ۵۹)
- رها کردن ابزار با فشار هوا ممنوع است. (ماده ۶۵)
ابزارهای احتراقی
- سوخت‌گیری در زمان روشن بودن موتور ممنوع است. (ماده ۶۷)
- در محیط بسته باید تهویه مناسب باشد. (ماده ۶۸)
ابزارهای با پیشران پودری
- چاشنی باید مطابق دستور سازنده انتخاب شود. (ماده ۶۹)
- ابزار با سپر محافظتی استفاده شود و شلیک ناخواسته ممنوع است. (مواد ۷۰ و ۷۱)
- در صورت شلیک ناموفق، دستورالعمل ایمن برای کارتریج رعایت شود. (ماده ۷۲)
ابزارهای هیدرولیک
- فشار کاری نباید از مقدار سازنده تجاوز کند. (ماده ۷۷)
- جک‌ها باید نشانگر توقف و سرویس منظم داشته باشند. (مواد ۷۸ و ۸۳)
- استفاده برای نگهداری بار بالابر ممنوع است؛ بار باید تثبیت شود. (مواد ۷۹ و ۸۰)
مسئولیت‌ها
کارفرما مسئول رعایت مقررات است و در صورت حادثه، مکلف به جبران خسارت است. (مواد ۸۴ و ۸۵)
سوالات متداول (FAQ)
ابزار معیوب را چگونه گزارش کنیم؟
کارگران باید هر ابزار معیوب را فوراً به کارفرما گزارش داده و از استفاده آن خودداری کنند. (ماده ۶)
آیا استفاده از ابزار در ارتفاع ایمن است؟
ابزار باید با طناب یا وسایل ایمن جابجا شود و حمل دستی در ارتفاع ممنوع است. (ماده ۱۶)
آیا ابزار بادی با فشار بالا نیاز به محافظ دارد؟
بله، ابزار بادی با فشار بالای ۱۰۰ psi باید مکانیزم ایمنی داشته باشد تا از پرتاب محکم‌کننده‌ها جلوگیری شود. (مواد ۵۶ و ۵۹)
با مایندمپ‌های HSEVIP، یادگیری را با بهترین کیفیت و کمترین زمان ممکن تجربه کنید.
تصویر: بخشی از مایندمپ حمل دستی بار (ارگونومی) (کلیک کنید)
۵
از ۵
۱ مشارکت کننده