اینجا اصطلاحات مهم رو ساده توضیح دادیم تا همه بتونن بفهمن:

• جایگاه عرضه سوخت: محلی برای توزیع سوخت مثل بنزین، گازوئیل، CNG یا گاز مایع.
• جایگاه ساحلی/دریایی: جایگاه کنار ساحل یا شناور برای سوخت‌رسانی به قایق‌ها و کشتی‌ها.
• مرجع صدور مجوز: شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران که مجوز جایگاه‌ها رو صادر می‌کنه.
• مالک جایگاه: شخص یا شرکتی که سرمایه‌گذاری کرده و صاحب جایگاهه.
• بهره‌بردار: کسی که مسئول عملیات، ایمنی و توزیع سوخت در جایگاست.
• کارگر مجرب: کارگری که آموزش دیده و تجربه کافی برای کار ایمن داره.
• کارگر مجاز: کارگر مجرب با مجوز معتبر برای کارهای خاص.
• گاز طبیعی: مخلوطی از گازها، عمدتاً متان، که به‌عنوان سوخت استفاده می‌شه.
• CNG: گاز طبیعی فشرده‌شده برای سوخت خودروها.
• سوخت مایع: بنزین یا گازوئیل برای وسایل نقلیه.
• تامین‌کننده تجهیزات: شرکت معتبر که تجهیزات جایگاه رو طراحی و ارائه می‌کنه.
• شرکت تعمیر و نگهداشت: شرکت مجاز برای تعمیر و نگهداری تجهیزات جایگاه.
• کمپرسور: دستگاهی که گاز طبیعی رو فشرده می‌کنه.
• دیسپنسر: دستگاه توزیع سوخت که حجم و قیمت رو نشون می‌ده.
• ظرف مخصوص سوخت: ظرف ۲۰ لیتری با در ایمن برای حمل سوخت.
• وسیله جداشونده: کوپلینگ خودکار که در مواقع اضطراری جریان رو قطع می‌کنه.
• کانوپی: سقف مقاوم برای حفاظت از تجهیزات.
• شیر قطع اضطراری: شیر برای قطع سریع جریان سوخت در مواقع خطر.
• سامانه‌های آشکارساز: حسگرهایی برای تشخیص نشت گاز، دود یا آتش.
• مخزن ذخیره میانی: مخزن تحت فشار برای ذخیره CNG.
• فشار ترکیدگی: فشاری که باعث تخریب مخزن می‌شه.
• سیلندر: مخزن تحت فشار برای CNG یا گاز مایع.
• شیلنگ توزیع‌کننده: لوله انعطاف‌پذیر برای انتقال سوخت به خودرو.
• شیلنگ تخلیه: لوله برای انتقال سوخت از تانکر به مخازن جایگاه.
• تیوب تریلر: مخازن سیار روی کامیون برای حمل سوخت.
• کانال تاسیسات: مسیر عبور لوله‌ها و کابل‌های جایگاه.
• منطقه خطر: جایی که گازهای قابل انفجار وجود داره.
• منطقه بی‌خطر: جایی که خطر گاز انفجاری خیلی کمه.
• ناحیه صفر: جایی که همیشه گاز قابل انفجار وجود داره.
• ناحیه یک: جایی که گاهی گاز قابل انفجار هست.
• ناحیه دو: جایی که به‌ندرت گاز قابل انفجار وجود داره.
• پناهگاه: اتاقک مقاوم برای حفاظت از مخازن سوخت.
• مخازن دفنی: مخازن زیرزمینی که با ماسه پر شدن.

این بخش اصول اولیه ایمنی رو توضیح می‌ده:

• مسئولیت ایمنی: کارفرما باید قوانین ایمنی رو رعایت کنه و مسئول هرگونه خسارته. (ماده ۳)
• مجوز وزارت نفت: شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مجوز ساخت و بهره‌برداری رو صادر می‌کنه. (ماده ۴)
• ایمنی چندمنظوره: هر نوع سوخت (بنزین، CNG و...) باید استانداردهای ایمنی خاص خودش رو داشته باشه. (ماده ۵)
• مسئول ایمنی: استخدام یه مسئول ایمنی با صلاحیت الزامیه. (ماده ۶)
• تعمیرات ایمن: تعمیرات باید با مجوز و توسط شرکت معتبر انجام بشه. (ماده ۷)
• دسترسی ایمن: تجهیزات باید طوری نصب بشن که کارگر بتونه ایمن بهشون دسترسی داشته باشه. (ماده ۸)
• ورود به مخازن: فقط با مجوز کارفرما و تجهیزات حفاظتی مثل ماسک و لباس ایمنی. (ماده ۹)
• مدیریت ریسک: ارزیابی ریسک باید مرتب انجام و گزارش‌هاش نگه داشته بشه. (ماده ۱۰)
• فواصل استاندارد: فاصله‌های ایمن در طراحی جایگاه باید رعایت بشه. (ماده ۱۱)
• قوانین جانبی: ساختمان‌های جانبی جایگاه باید استانداردهای بهداشتی رو رعایت کنن. (ماده ۱۲)

اینجا درباره ایمنی محیط جایگاه صحبت می‌کنیم:

• تفکیک مسیر: مسیر رفت‌وآمد کارگران باید از مسیر تانکرها جدا باشه. (ماده ۱۳)
• خروج اضطراری: باید خروجی‌های اضطراری مشخص و در دسترس باشن. (ماده ۱۴)
• تجهیزات ضد انفجار: در مناطق خطرناک، تجهیزات باید ضد انفجار باشن. (ماده ۱۵)
• ممنوعیت آتش: سیگار کشیدن و استفاده از شعله باز ممنوعه. (ماده ۱۶)
• حفاظ غیرقابل اشتعال: حصارهایی برای جلوگیری از ورود غیرمجاز نصب بشه. (ماده ۱۷)
• حفاظ تجهیزات: تجهیزات در معرض برخورد باید با حفاظ مقاوم ایمن بشن. (ماده ۱۸)
• سلامت تجهیزات: همه تجهیزات باید بدون نشتی و سالم باشن. (ماده ۱۹)
• نازل سالم: نازل‌های سوخت‌گیری باید مجهز به سیستم قطع خودکار در صورت نشتی یا جدا شدن باشن. (ماده ۲۰)
• کف جایگاه: کف باید شیب‌دار برای تخلیه آب، غیرلغزنده و قابل شستشو باشه. (ماده ۲۱)
• دسترسی به مخازن: باید جایگاه کار ایمن برای دسترسی به مخازن وجود داشته باشه. (ماده ۲۲)

این بخش درباره طراحی ایمن و استانداردهای تجهیزاته:

• درچه مخازن: درپوش مخازن باید بالاتر از زمین و متصل به سیستم زمین باشه. (ماده ۲۳)
• سطح‌سنج: مخازن باید مجهز به سطح‌سنج و دماسنج برای کنترل وضعیت باشن. (ماده ۲۴)
• جمع‌آوری گاز: سیستم جمع‌آوری بخارات گازی باید در مخازن نصب بشه. (ماده ۲۵)
• اتصالات آب‌بند: درهای منهول باید آب‌بند یا گازبند باشن تا نشتی نداشته باشن. (ماده ۲۶)
• کف تراز: کف محل تخلیه و سوخت‌گیری باید از بتن مقاوم و صاف باشه. (ماده ۲۷)
• نوار هشدار: نوار هشدار باید ۱۵ سانتی‌متر زیر زمین، دقیقاً بالای خط لوله در کل مسیر قرار بگیره تا موقع حفاری هشدار بده. (ماده ۲۸)
• کانال تاسیسات: کانال‌های لوله و کابل باید بدون اشیای تیز و با ماسه پر شده باشن. (ماده ۲۹)
• تردد محدود: داخل جایگاه فقط برای سوخت‌گیری اجازه تردد داره. (ماده ۳۰)
• لوله تهویه: لوله‌های تهویه باید گاز رو به بالا هدایت کنن و از تجمع جلوگیری بشه. (ماده ۳۱)
• فضای بازرسی: اطراف مخازن باید حداقل ۶۰ سانتی‌متر فضای خالی برای بازرسی باشه. (ماده ۳۲)

ایمنی مخازن و نکات مربوط به تعمیرات:

• مخازن دفنی: مخازن زیرزمینی باید در محفظه‌ای با اتصالات آب‌بند و سیستم جمع‌آوری سرریز باشن. (ماده ۳۳)
• حفاظت لوله‌کشی: لوله‌ها باید در برابر ضربه، لرزش، انبساط، انقباض، نشتی و صدمات شیمیایی مقاوم باشن. لوله تخلیه بخارات باید حداقل ۳.۶ متر از زمین فاصله داشته باشه و اگر به سایه‌بان وصله، ۱.۵ متر بالاتر از سایه‌بان باشه (رعایت قوانین محیط زیست الزامیه). (ماده ۳۴)
• کف غیرقابل اشتعال: کف محل سوخت‌گیری باید از جنس غیرقابل اشتعال باشه. (ماده ۳۵)
• تشخیص گاز: سیستم تشخیص نشت گاز با هشدار صوتی و تصویری باید نصب بشه. (ماده ۳۶)
• حصار مخازن: مخازن روزمینی باید حصار ۱.۸ متری داشته باشن. (ماده ۳۷)
• جابجایی مخازن: مخازن فقط بعد از تخلیه کامل و ایمن‌سازی جابجا بشن. (ماده ۳۸)
• بازرسی تجهیزات: دیسپنسرها و محوطه تخلیه باید مرتب بازرسی بشن. (ماده ۳۹)
• تعمیرات موردی: تعمیرات باید با قطع برق و شیر اضطراری انجام بشه. (ماده ۴۰)
• تخلیه سوخت: تخلیه سوخت فقط با حضور راننده و در محوطه مخصوص انجام بشه. (ماده ۴۱)
• ظروف استاندارد: حمل سوخت فقط با ظروف مخصوص ۲۰ لیتری مجاز. (ماده ۴۲)

امکانات رفاهی و نکات ایمنی اضافی:

• ممنوعیت اسکان: زندگی کردن بالای جایگاه سوخت ممنوعه. (ماده ۴۳)
• مخازن روزمینی: مخازن باید حداقل ۱۵ سانتی‌متر از زمین فاصله داشته باشن. (ماده ۴۴)
• اتاق کارگران: باید اتاقی با سیستم سرمایش و گرمایش برای استراحت کارگران باشه. (ماده ۴۵)
• مدیریت ریسک: کارگران باید آموزش ببینن و تجهیزات حفاظتی داشته باشن. (ماده ۴۶)
• آموزش ایمنی: آموزش ایمنی برای کارگران در بدو استخدام و حین کار الزامیه. (ماده ۴۷)
• دستورالعمل اضطراری: دستورالعمل‌های ایمنی باید در نقاط قابل دید نصب بشن. (ماده ۴۸)
• آموزش بهره‌برداری: کارفرما و کارگران باید آموزش کامل بهره‌برداری ببینن. (ماده ۴۹)

ایمنی الکتریکی و سیستم‌های اطفای حریق:

• اتصال به زمین: همه تجهیزات برقی باید به سیستم زمین متصل باشن. (ماده ۵۰)
• تجهیزات ضد انفجار: در مناطق خطرناک، تجهیزات برقی باید ضد انفجار باشن. (ماده ۵۱)
• تابلوهای برق: تابلوهای برق باید مجهز به آمپرمتر و ولت‌متر باشن. (ماده ۵۲)
• قطع خودکار گاز: در صورت قطعی برق، جریان گاز باید خودکار قطع بشه. (ماده ۵۳)
• کلیدهای اضطراری: کلیدهای قطع اضطراری باید در نقاط مختلف نصب بشن. (ماده ۵۴)
• کلیدهای دستی: کلیدهای دستی باید نزدیک کمپرسور و دیسپنسرها باشن. (ماده ۵۶)
• کانال‌های تاسیسات: کانال‌ها باید با درپوش بتن و بدون تجمع گاز باشن. (ماده ۵۷)
• حفاظت برق‌دار: قسمت‌های برق‌دار باید با حفاظ ایمن بشن. (ماده ۵۸)
• اتصال تیوب تریلر: تیوب تریلر باید قبل از اتصال شیلنگ به زمین متصل بشه. (ماده ۵۹)
• اطفای حریق: تجهیزات کافی برای اعلام و خاموش کردن آتش باید وجود داشته باشه. (ماده ۶۰)
• تعمیر تجهیزات اطفا: تعمیر کپسول‌های آتش‌نشانی فقط توسط شرکت‌های مجاز. (ماده ۶۱)
• دستورالعمل اطفا: دستورالعمل‌های اطفای حریق باید در نقاط مناسب نصب بشن. (ماده ۶۲)
• جداسازی آتش: دیوارهای مقاوم باید حداقل یک ساعت در برابر آتش مقاومت کنن. (ماده ۶۳)

نصب تابلوهای ایمنی و هشدار برای کاهش خطر:

• علائم هشدار: تابلوهای هشدار برای خطرات و راه‌های کاهششون نصب بشن. (ماده ۶۴)
• تابلو فرار: تابلوهای راهنمای مسیر فرار اضطراری باید مشخص باشن. (ماده ۶۵)
• علائم ممنوعیت: تابلوهای ممنوعیت سیگار، تلفن همراه و موتور روشن نصب بشن. (ماده ۶۶)
• تابلو قطع اضطراری: علائم کنار کلیدهای قطع اضطراری نصب بشن. (ماده ۶۷)
• تابلو سوخت‌گیری: روش صحیح سوخت‌گیری باید کنار دیسپنسرها نوشته بشه. (ماده ۶۸)

ایمنی کمپرسورها در جایگاه‌های سوخت:

• حفاظ کمپرسور: اجزای متحرک کمپرسور باید با حفاظ ایمن بشن. (ماده ۶۹)
• ورود مجاز: فقط کارگران مجاز اجازه ورود به محل کمپرسور دارن. (ماده ۷۰)
• ممنوعیت استقرار: کمپرسور نباید در مناطق خطرناک نصب بشه. (ماده ۷۱)
• محفظه بدون نشت: محفظه کمپرسور باید مانع نشت و تجمع گاز بشه. (ماده ۷۲)
• اتاق مقاوم: اتاق کمپرسور باید از مواد غیرقابل اشتعال ساخته بشه. (ماده ۷۳)
• دسترسی محدود: از ورود افراد غیرمجاز به اتاق کمپرسور جلوگیری بشه. (ماده ۷۴)
• فضای کافی: اتاق کمپرسور باید راهروی یک متری و در بازشو به بیرون داشته باشه. (ماده ۷۵)
• دیوار مقاوم: دیوارهای اتاق کمپرسور باید ضد نفوذ و مقاوم در برابر آتش باشن. (ماده ۷۶)
• دسترسی خارجی: اتاق کمپرسور باید حداقل یک دیوار خارجی برای دسترسی داشته باشه. (ماده ۷۷)
• ایمنی زیرزمینی: کمپرسورهای زیرزمینی باید سیستم تخلیه انفجاری داشته باشن. (ماده ۷۸)
• تهویه مستقل: اتاق کمپرسور باید تهویه مکانیکی جداگانه داشته باشه. (ماده ۷۹)

نکات ایمنی درباره شیلنگ‌های جایگاه:

• شیلنگ استاندارد: شیلنگ‌ها باید مناسب فشار و شرایط محیطی جایگاه باشن. (ماده ۸۰)
• جمع‌کننده شیلنگ: دیسپنسرها باید سیستم جمع‌کننده شیلنگ داشته باشن. (ماده ۸۱)
• رسانایی شیلنگ: شیلنگ‌ها باید همیشه به سیستم زمین متصل باشن تا از جرقه جلوگیری بشه. (ماده ۸۲)

مقررات خاص برای جایگاه‌های CNG:

• نظارت رانندگان: سرنشینان خودرو باید قبل از سوخت‌گیری پیاده بشن. (ماده ۸۳)
• بازرسی آشکارساز: حسگرهای تشخیص نشت گاز باید سالانه بازرسی و کالیبره بشن. (ماده ۸۴)
• سوخت‌گیری مجاز: فقط کارگران مجاز می‌تونن سوخت‌گیری CNG انجام بدن. (ماده ۸۵)
• جلوگیری از جرقه: باید سیستم‌هایی برای جلوگیری از جرقه و تخلیه گاز نصب بشه. (ماده ۸۶)
• کانال‌های جدا: کانال‌های گاز باید از سایر تاسیسات جدا باشن. (ماده ۸۷)
• تهویه ناحیه: تهویه مناسب می‌تونه ناحیه یک رو به ناحیه دو تبدیل کنه. (ماده ۸۸)
• آشکارساز گروهی: حسگرهای تشخیص نشت گاز و شعله باید در جایگاه نصب بشن. (ماده ۸۹)
• ممنوعیت سازه فلزی: سازه‌های فلزی نباید برای تخلیه گاز استفاده بشن. (ماده ۹۰)
• لوله تخلیه: لوله‌های تخلیه گاز باید حداقل ۳ متر از زمین و ۱ متر بالاتر از ساختمان‌های اطراف در شعاع ۵ متری باشن. جهت خروجی نباید به سمت پایین یا ساختمان‌های نزدیک (کمتر از ۵ متر) باشه. (ماده ۹۱)
• حفاظت لوله: لوله‌های تخلیه باید از ورود اشیای خارجی محافظت بشن. (ماده ۹۲)
• حذف الکتریسیته: تجهیزات حذف الکتریسیته ساکن باید نصب بشن. (ماده ۹۳)
• فاصله تیوب تریلر: تیوب تریلرها باید حداقل یک متر فاصله برای تردد داشته باشن. (ماده ۹۴)
• محل تیوب تریلر: محل تیوب تریلر باید صاف و با علائم مشخص باشه. (ماده ۹۵)
• تثبیت تیوب تریلر: تیوب تریلر باید با گوه چرخ موقع تخلیه ثابت بشه. (ماده ۹۶)
• توقف عرضه: سوخت‌گیری باید هنگام تعویض تیوب تریلر متوقف بشه. (ماده ۹۷)
• حفاظت محوطه: حصار برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به تیوب تریلرها نصب بشه. (ماده ۹۸)
• فعالیت محدود: فقط فعالیت‌های مرتبط با تیوب تریلر در محوطه مجاز باشه. (ماده ۹۹)
• پلاک مخازن: مخازن CNG باید پلاک شناسایی معتبر داشته باشن. (ماده ۱۰۰)
• شیر اطمینان: مخازن تحت فشار باید شیر اطمینان داشته باشن. (ماده ۱۰۱)
• تجهیزات اطمینان: هر گروه مخازن باید تجهیزات ایمنی مستقل داشته باشه. (ماده ۱۰۲)
• شیر دستی: همه مخازن باید شیر دستی برای قطع جریان داشته باشن. (ماده ۱۰۳)
• تشخیص خطر: تجهیزات قطع اضطراری و تشخیص خطر (مثل زلزله) باید نصب بشن. (ماده ۱۰۴)

مقررات خاص برای جایگاه‌های ساحلی و دریایی:

• سرپرست جایگاه: یه سرپرست باید بر عملیات سوخت‌رسانی نظارت کنه. (ماده ۱۰۵)
• حفاظت لوله‌کشی: لوله‌ها باید در برابر جزر و مد، ضربه و خوردگی مقاوم باشن. (ماده ۱۰۶)
• استقرار مخازن: مخازن باید روی ساحل یا موج‌شکن خاکریزی‌شده نصب بشن. (ماده ۱۰۷)
• جداسازی محوطه: محل ذخیره سوخت باید با حصار جدا بشه. (ماده ۱۰۸)
• مسئولیت کارفرما: کارفرما مسئول جبران خسارات ناشی از عدم رعایت قانونه. (ماده ۱۰۹)